#sõralgan_edi
«Goʻroʻgʻlining tugʻilishi»
Kirish.
Oʻzbek xalq dostonlari orasida alohida oʻrin egallagan “Goʻroʻgʻli” dostonlari silsilasi nafaqat oʻziga xos tarixiy mazmun, balki xalqning ruhiyatini aks ettiruvchi bebaho asarlar hisoblanadi. Bu dostonda xalqning kurashchanligi, adolatga boʻlgan intilishi, mardlik va jasorat kabi qadriyatlar oʻz aksini topadi. “Goʻroʻgʻlining tugʻilishi” dostonida esa, qahramonning kelib chiqishi, uning ota-onasi va ilk hayoti tasvirlanadi. Ushbu doston xalq orasida keng tarqalgan va turli yillar davomida turli qoralamalarda keltirilgan. Ushbu inshoda biz Goʻroʻgʻlining tugʻilishi va uning tarixiy-siyosiy ahamiyatini koʻrib chiqamiz.
Asosiy qism.
Goʻroʻgʻlining tugʻilishi haqida soʻz yuritishdan avval uning ota-onasi haqida toʻxtalib oʻtish lozim. Dostonda Goʻroʻgʻlining otasi Gʻarib oʻz davrining oddiy, lekin halol va mard insoni sifatida tasvirlanadi. U boylik yoki hukmronlikka intilmagan, aksincha xalq orasida hurmat qozongan shaxsdir. Gʻarib halol mehnati bilan kun kechirgan va oila qurish masalasida ham oddiy va samimiy yoʻl tutgan. Uning rafiqasi Manguy ham xuddi shunday samimiyat va halollik bilan ajralib turuvchi ayol boʻlib, u oʻzining pokizaligi bilan xalq orasida hurmatga sazovor boʻlgan.
Dostonda Manguyning homilador boʻlishi tasodifiy voqea emas, balki samoviy kuchlarning aralashuvi sifatida koʻrsatiladi. Xudo uni oʻzining maxsus vakili sifatida tanlab, unga Goʻroʻgʻlini tugʻdirish vazifasini yuklaydi. Bu qadimgi turkiy va islomiy anʼanalarga xos boʻlib, ulugʻ qahramonlar koʻpincha ajdodlarining kuchli va sirli kelib chiqishiga ega boʻlgan.
Dostonlarda Goʻroʻgʻlining tugʻilishi turli xil afsonaviy hodisalar bilan bogʻlangan. Bu jarayonning oʻzida ham sirli va afsonaviy ranglar koʻp boʻlib, Goʻroʻgʻli oʻzga kuchlar tomonidan nazorat qilingan bola sifatida tasvirlanadi. Uning tugʻilishi maxsus vazifaga ega boʻlgan insonning dunyoga kelishini bildiradi.
Goʻroʻgʻli tugʻilgan paytda xalq orasida qattiq qoʻrquv va hayajon uygʻonadi. U tabiiy koʻrinishdan farq qiladi: uning terisi qoramtir boʻlib, bu unga «Goʻroʻgʻli» ismining berilishiga sabab boʻladi. “Goʻroʻ” soʻzi oʻzbek tilida «qora» yoki «qoramtir» degan maʼnoni bildiradi, bu esa qahramonning tanasi yoki ruhiyatidagi boshqa xos xususiyatlarni anglatishi mumkin. Bu oʻziga xoslik qahramonning kelgusidagi hayoti va taqdiriga katta taʼsir koʻrsatadi. Chunki u oddiy emas, balki maxsus qobiliyatlarga ega inson sifatida tugʻilgan.
Goʻroʻgʻli bolaligida boshqa bolalardan ajralib turadi. Uning tanasidagi kuch va jasorat hali yoshligidan sezilib turadi. Dostonlarda u tez oʻsadi va kamolga yetadi, bu esa xalq orasida eʼtirof etiladi. Biroq Goʻroʻgʻli oddiy bola emas, balki taqdirning sinovlari orqali shakllanadigan qahramon sifatida tasvirlanadi. Unga qarshi chiqadigan raqiblar koʻp boʻlsa-da, u oʻz mardligi va jasorati bilan ularni yengib oʻtadi.
Uning ilk sinovlari odatda oilasi va xalqi uchun kurash bilan bogʻliq. Bu sinovlar orqali Goʻroʻgʻli oʻzining kuchini, mahoratini va yetakchilik qobiliyatlarini isbotlaydi. Yoshligidan buyuk ishlar qilishga intilgan qahramon dostonning asosiy qismi boʻylab xalqni ozodlik va adolat uchun olib boradigan yoʻlning boshida turadi.
Goʻroʻgʻli qahramon sifatida nafaqat oʻz kuchi va qobiliyatlari, balki xalqning umid va orzularini oʻzida mujassamlashtiradi. Uning tugʻilishi va hayot yoʻli xalq dardini his etadigan, ularning erkinligi uchun kurashadigan yetakchini yaratishga qaratilgan. Bu jihatdan doston milliy ozodlik harakati va xalqning mardona ruhiyati bilan hamohangdir.
Goʻroʻgʻlining jasorati va yetakchilik qobiliyatlari uning xalqini birlashtirish va ularga kelajakdagi gʻalabalar sari yoʻl ko‘rsatishda namoyon boʻladi. Dostonlarda u koʻpincha xalqning najotkori sifatida taʼriflanadi. Bu Goʻroʻgʻlining milliy qahramon maqomiga yetishishiga sabab boʻladi.
Goʻroʻgʻli obrazining afsonaviy qismi tarixiy haqiqatlar bilan qoʻshilib ketgan. Dostonlarda afsonaviy elementlar, xususan, Goʻroʻgʻlining tugʻilishi va hayoti haqida aytilgan koʻplab maʼlumotlar mavjud. Lekin bularning barchasi xalqning milliy oʻzligini shakllantirishga xizmat qiladi. Shu sababli afsonaviy unsurlar tarixiy voqeliklardan ko‘ra muhimroq boʻlib koʻrinadi.
Goʻroʻgʻlining tugʻilishi bilan bogʻliq voqealar xalq orasida yuzlab yillar davomida saqlanib kelgan va turli shakllarda talqin qilingan. Bu afsonalar xalqning madaniy va ruhiy dunyosida alohida oʻrin tutadi. Goʻroʻgʻli obrazi turli davrlar va joylarda xilma-xil shakllarda saqlanib kelgan. Ushbu obraz nafaqat tarixiy qahramon, balki xalqning doimiy ramzi boʻlib qolgan.
© https://insho.uz
Xulosa.
“Goʻroʻgʻlining tugʻilishi” mavzusidagi doston oʻzbek xalqining qadimiy anʼanalari va eʼtiqodlarini aks ettiradi. Ushbu asarda xalqning tarixiy xotirasi, adolat va ozodlik uchun intilishi, kurashchanligi oʻz ifodasini topadi. Goʻroʻgʻlining tugʻilishi oddiy bir voqea emas, balki xalq uchun muhim ramziy maʼnoga ega hodisa sifatida tasvirlanadi. Shu jihatdan ushbu doston milliy oʻzlikni anglash va uni saqlash yoʻlidagi muhim manbalardan biri sifatida xizmat qiladi. Goʻroʻgʻli obrazi avlodlar uchun oʻrnak va ilhom manbai boʻlib qoladi.
© https://insho.Uz
