«Qissasi Rabg‘uziy — o‘zbek nasrining ilk namunasi»
Kirish
«Qissasi Rabg‘uziy» o‘zbek adabiyoti tarixida o‘zgacha o‘rin tutadigan asarlardan biridir. Bu kitob XIV asrda Nasriddin Rabg‘uziy tomonidan yozilgan bo‘lib, unda ko‘plab qissalar va diniy hikoyatlar jamlangan. Asar Muhammad payg‘ambar va boshqa payg‘ambarlarning hayoti, ularning saboqlari va turli voqealarga oid rivoyatlarni o‘z ichiga oladi. Bu asar nafaqat diniy, balki ma’naviy-axloqiy tomondan ham katta ahamiyatga ega.
Asosiy qism
1. «Qissasi Rabg‘uziy»ning mazmuni va mavzusi
«Qissasi Rabg‘uziy» turli hikoyatlar to‘plamidir. Unda ko‘proq diniy mazmundagi rivoyatlar berilgan. Masalan, dunyoning yaratilishi, insonlarning paydo bo‘lishi, payg‘ambarlarning hayoti haqida hikoya qilinadi. Har bir qissaning oxirida o‘quvchiga ma’naviy saboq berishga intilinadi. Asar orqali o‘sha davr odamlari dinni tushunish va axloqiy qadriyatlarni anglashga yordam olishgan. Bu hikoyalar orqali yaxshi va yomonning farqi, hayotda to‘g‘ri yo‘lni tanlash muhimligi uqtiriladi.
2. O‘zbek nasrining ilk namunasi sifatida asarning o‘rni
«Qissasi Rabg‘uziy» o‘zbek tilida nasr shaklida yozilgan ilk yodgorliklardan biri sanaladi. O‘sha davrda ko‘proq she’riy shakl ustun bo‘lgan bo‘lsa, bu asar nasrning rivojlanishiga yo‘l ochgan. Undagi sodda va tushunarli til tufayli keng xalq ommasi uchun o‘qilishi oson bo‘lgan. Shuningdek, bu asar xalq og‘zaki ijodi va yozma adabiyotning o‘zaro uyg‘unlashgan namunasi sifatida ham e’tirof etiladi.
3. Asarning o‘ziga xosligi va bugungi kunga ta’siri
«Qissasi Rabg‘uziy» o‘z til va uslubiga ega asardir. Asarda o‘sha davrning xalq tili, oddiy va tushunarli ifodalar ishlatilgan. Hikoyalar xalq o‘rtasida keng tarqalib, ular orqali axloqiy saboqlar berilgan. Bugungi kunda bu asar tadqiqotchilar tomonidan o‘rganilib, uning ahamiyati qayta-qayta ta’kidlanmoqda. Asarning bugungi yosh avlodni tarbiyalashda ham ma’naviy ahamiyati bor.
Xulosa
«Qissasi Rabg‘uziy» o‘zbek adabiyoti tarixida o‘chmas iz qoldirgan buyuk asardir. U o‘z davrida nasrning shakllanishiga hissa qo‘shgan va milliy madaniyatimizning ajralmas qismiga aylangan. Bu asar o‘zbek xalqining boy tarixiy merosi bo‘lib, bugungi kunda ham ma’naviyat va axloq masalalarida bizga yo‘l ko‘rsatuvchi manba bo‘lib xizmat qiladi.
